زهرا ایرانشاهی|
اتفاقات رخ‌داده در بخش فاوای سازمان بنادر و دریانوردی مباحث و انتقاداتی را متوجه سازمان بنادر و دریانوردی و مدیرعامل این سازمان یعنی محمد راستاد کرده است.
به گزارش «حمل‌ونقل» درحالی‌که روز سه‌شنبه هفته گذشته زمزمه‌هایی مبنی بر حمله سایبری شنیده می‌شد، سایت سازمان بنادر و دریانوردی به آدرس www.pmo.ir از پیش ظهر روز سه‌شنبه از دسترس خارج شد و تا چند روز بعد امکان دسترسی به این سایت فراهم نشد. در این ساعات سازمان بنادر و دریانوردی البته واکنشی نداشت. بااین‌حال کارشناسان در گروه‌ها و فضای مجازی بحث کیفیت و امنیت سایبری سازمان را به بحث گذاشته بودند. بحثی که البته بی‌ربط به یک استعفا نبود.
یک استعفای مناقشه‌برانگیز
۱۴ مهرماه رسانه‌ها اعلام کردند که محمدقائم تاجگردون از مدیریت فاوای سازمان بنادر و دریانوردی استعفا کرده و این استعفا به تأیید محمد راستاد، مدیرعامل این سازمان رسیده است. بااین‌حال آنچه محل مناقشه واقع شد تصاویری از نامه استعفا در فضای مجازی بود که نشان می‌داد تاجگردون به دلیل آنچه «شرکت در انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی» عنوان شده از سمت خود استعفا کرده است و راستاد ضمن اعلام «رضایت کامل» از عملکرد او، مسئولیت دفتر فاوا را با حفظ سمت، به حسن حکمت‌شعار، معاون دفتر فاوا «محول» کرده است. یکی از نکات جالب در نامه راستاد که موردتوجه کارشناسان نیز قرار گرفت این بود که او حکمت‌شعار را به‌عنوان «جایگزین» منصوب کرده که عبارتی غیر اداری و نامصطلح در ادبیات رسمی و نامه‌نگاری‌های سازمانی است. جالب‌تر آنکه اخبار رسمی نیز چنین جمله‌ای را منتشر کردند: «گفتنی است، در حکمی از سوی مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، محمد حکمت‌شعار، معاون دفتر فناوری ارتباطات و اطلاعات سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان سرپرست این دفتر موقتا مدیریت آن را در اختیار گرفته است.»
بیانیه مرکز ماهر
مرکز ماهر در اولین ساعات بامداد روز چهارشنبه، اعلام کرد رخداد حمله مهم سایبری، مربوط به دو سازمان دولتی بوده که مراجع مسئول در حال رسیدگی به موضوع هستند. در این اطلاعیه آمده بود: «رخداد حمله مهم سایبری، صرفا مربوط به دو سازمان دولتی بوده که مراجع مسئول در حال رسیدگی به موضوع هستند و مرکز ماهر نیز به‌عنوان پشتیبان آماده کمک‌ها و امدادهای احتمالی موردنیاز است.»
بر اساس برخی تحلیل‌ها و برآوردهای فنی، هشدارهای پیشگیرانه برای مسئولان و کارشناسان دولتی در سطح ملی صادر شد که به‌هیچ‌وجه به معنای وجود حمله نبوده است. همچنین برخی دستگاه‌های دولتی بر اساس برداشت یا تحلیل خود پس از دریافت هشدارها اقدام به قطع موقت برخی خدمات و انجام تست‌های فنی کردند که به دلیل احتیاط صورت گرفته است. اگرچه ازنظر مرکز ماهر این اقدام ضرورتی نداشت.
مرکز ماهر اعلام کرد با وجود شایعات مطرح‌شده در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها، شواهدی از حمله گسترده به دستگاه‌های متعدد دولتی تا این لحظه مشاهده نشده است. بخش مهمی از این فعالیت و فعالیت‌های مشابه با همکاری تنگاتنگ مراکز آپا در سطح کشور انجام می‌شود که قابل‌تقدیر و برای مرکز ماهر بسیار کلیدی است؛ بنابراین برخلاف وجود برخی تنگناهای بودجه‌ای که برای این مراکز ارزشمند به وجود آمده است، حمایت‌ها و همکاری‌های مرکز ماهر وزارت ارتباطات با مراکز آپا همچنان استمرار دارد و هرگونه قطع همکاری با مراکز فوق قویا تکذیب می‌شود. مرکز ماهر از هرگونه انتقاد و پیشنهاد کارشناسان جهت بهبود و ارتقاء عملکرد خود استقبال می‌کند.
سرانجام بیانیه سازمان بنادر و دریانوردی
تقریبا به‌طور هم‌زمان با مرکز ماهر، سازمان بنادر و دریانوردی با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که تمامی مأموریت‌های این سازمان در بنادر بدون وقفه در جریان است.
در این بیانیه آمده بود: «دشمنان قسم‌خورده این ملت که سالهاست با اعمال تحریم‌های یک‌جانبه نتوانسته‌اند به اهداف شوم خود برای توقف صادرات و واردات کالا دست یابند، چندی است در تلاش برای انجام حملات سایبری و القای موفقیت‌آمیز بودن این حرکات کور، از طریق عملیات روانی رسانه‌ای هستند.»
اما به حول و قوه الهی و با تلاش پرسنل سختکوش سازمان، اقدامات بازدارنده و مناسبی در قبال سنگ‌اندازی بیگانگان انجام شده و کلیه مأموریت‌های سازمان بدون وقفه در جریان است. همچنین اقدامات فنی خوبی توسط کادر مجرب فناوری اطلاعات این سازمان برای تقویت پایداری خدمات برخط در حال اجراست تا روند تخلیه و بارگیری و ورود و خروج کالا از کشور، حتی لحظه‌ای دچار خلل نشود.
جدیدترین اظهارنظر مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در بازدید از ترمینال‌های کانتینری و فله مجتمع بندری شهید رجایی گفت: «تاکنون هیچ شرایطی باعث حتی یک ساعت توقف و رکود بنادر تجاری کشور نشده و تمامی فعالیت‌ها در اسکله‌ها و بنادر به صورت شبانه‌روزی و بدون وقفه برای بارگیری انواع محموله‌های صادراتی و تخلیه محموله‌های وارداتی در جریان است.»
محمد راستاد افزود: «با وجود تمامی تحریم‌ها و تهدیداتی که به صورت ناعادلانه و غیرقانونی بر کشور ما تحمیل شده و تلاش‌هایی که برای ایجاد مشکل درزمینه فعالیت‌های بندری کشور ما صورت می‌گیرد اما روند حمل‌ونقل و تجارت دریایی کشور در همه بنادر فعال و در حال انجام است.»
کارشناسان چه می‌گویند؟
گرچه تاکنون به‌طور رسمی درباره ماجرای حمله سایبری نظری از سوی کارشناسان اعلام نشده است، اما شنیده‌ها حاکی از آن است که بحث در فضای مجازی و گروه‌ها داغ است. آنها انتقادات جدی به نحوه مدیریت سازمان بنادر و دریانوردی و به خصوص دوران مدیریت تاجگردون دارند. انتقاداتی که مدعی است سازمان بنادر و دریانوردی در بخش نرم‌افزاری و شبکه چندان علمی و تخصصی پیش نرفته است و این رویکرد زمینه آسیب‌های جدی‌تری در آینده خواهد بود. باید دید آیا از سمت سازمان بنادر و دریانوردی پاسخی داده خواهد شد یا خیر.